اورکلاک گوشی چیست و چه مزایا و معایبی داره؟

اگه شما هم جزو اون دسته از افرادی هستید که استفاده زیادی از کامپیوتر و لپ‌تاپ می‌کنین، احتمالاً اسم اورکلاک رو شنیدین. وقتی شما با استفاده از روش خاصی سرعت یکی از اجزای سخت‌افزاری کامپیوتر یا لپ‌تاپ خودتون رو افزایش می‌دین، این کار به‌معنی اورکلاک در نظر گرفته می‌شه.

هر تراشه وقتی ساخته می‌شه، فرکانس مشخصی برای کارکرد داره که نشون‌دهنده سرعت عملکرد اونه. وقتی کار اورکلاک روی یک قطعه یا تراشه انجام می‌شه، سرعت عملکرد اون خیلی زیادتر از قبل می‌شه و البته این موضوع حرارتش رو هم زیاد می‌کنه.

وقتی اورکلاک روی یک قطعه انجام می‌شه، باعث می‌شه که بتونه تو مدت‌زمان یک ثانیه تعداد اعمال بیشتری رو انجام بده. چون این کار تأثیر زیادی روی دمای قطعه موردنظر داره، باید حتماً دقت زیادی به دمای سخت‌افزار داشته باشین که اگر نیاز باشه، از تجهیزات خنک‌کننده بهتری برای کاهش حرارت استفاده کنین.

البته باید بگم که اگه اورکلاک به‌درستی برای یک قطعه انجام بشه، سرعت اون به‌خوبی زیاد می‌شه. درحالی‌که رعایت نکردن اصول مربوط به اون می‌تونه باعث خرابی قطعه هم بشه و شاید هزینه سنگینی روی دست شما بذاره. برای همین هم باید این کار رو به‌درستی و با دقت کامل انجام بدین. من اینجا براتون معنی و مزایا و معایب overclocking رو توضیح می‌دم.

overclock چیه؟

تعداد چرخه‌ها و اعمالی که پردازنده شما می‌تونه در یک ثانیه انجام بده، سرعت کلاک نامیده می‌شه که اون رو با هرتز اندازه‌گیری می‌کنن. می‌تونم بگم که طبق این تعریف، یک پردازنده 4 گیگاهرتزی می‌تونه تو هر ثانیه 4 میلیارد چرخه رو انجام بده. حالا می‌تونم بگم که وقتی سرعت فعالیت‌ها و کلاک پردازنده رو بیشتر از حد مجاز کنین، می‌تونه باعث افزایش سرعت و فعالیت اون در یک ثانیه بشه.

البته باید بدونین که اورکلاک فقط برای اجزای سخت‌افزاری که پلاک داخلی دارن استفاده می‌شه. بیشتر مواقع، کار اورکلاک کردن برای قطعاتی مثل پردازنده اصلی (CPU) و پردازنده گرافیکی (GPU) انجام می‌شه. بااین‌حال، می‌تونین از این کار برای افزایش سرعت اجزای دیگه کامپیوتر مثل حافظه رم هم استفاده کنین.

اگرچه شما با استفاده از سرعت کلاک نمی‌تونین به‌طور دقیق بفهمین که پردازنده شما چند تا دستورالعمل در یک ثانیه انجام می‌ده، اما می‌تونین تعداد نسبی دستورالعمل‌ها رو تا حدودی متوجه بشین. مثلاً تقریباً همه متوجه می‌شن که یک پردازنده 4 گیگاهرتزی می‌تونه در یک ثانیه دستورالعمل‌های خیلی بیشتری نسبت به یک پردازنده 3.5 گیگاهرتزی انجام بده. اگه شما هم می‌خواین پردازنده‌تون تو مدت‌زمان یک ثانیه دستورالعمل‌های بیشتری رو اجرا کنه، می‌تونین روی اون اورلاک رو اجرا کنین. ولی قبل از همه چیز باید بدونین اورلاک چیه و چه جوری می‌شه از اون استفاده کرد.

هر قطعه کامپیوتر یا لپ‌تاپ که توسط شرکت‌هایی مثل اینتل یا AMD تولید می‌شه، سرعت خاصی داره که با امتیاز و رتبه‌بندی مشخص می‌شن. برای این‌که سرعت هر قطعه مشخص بشه، شرکت‌های تولیدکننه آزمایش‌های زیادی روی قطعات انجام می‌دن و برای اطمینان بیشتر، توانایی اونا رو کمتر از قدرت واقعی‌شون اعلام می‌کنن. اورکلاک کردن یک قطعه باعث می‌شه که از نهایت پتانسیل توانایی قطعه استفاده بشه.

این مقاله هم شاید به کارت بیاد:   با بهترین نرم‌افزارهای ضبط مکالمه آشنا شوید!

مزایای overclock

بعد از این‌که متوجه شدین اورکلاک چیه و چجوری از اون استفاده می‌کنن، باید بدونین که این فرایند مزایا و معایب خاصی داره که بهتره قبل از انجام این کار حتماً از مزایا و معایب اورلاک مطلع بشین. اینجا بعضی از مهم‌ترین مزایا و معایب overclocking رو می‌بینین.

همون‌طور که قبل از این هم گفتیم، اورکلاک کردن باعث می‌شه که کارایی و سرعت سیستم شما تا حد خیلی زیادی افزایش پیدا کنه. شما می‌تونین قطعاتی مثل کارت گرافیک و پردازنده رو اورکلاک کنین و سرعت سیستم خودتون خیلی زیادتر از قبل کنین. به همین دلیل هم بعضی از مردم قطعات رده‌پایین‌تر با قیمت کمتری رو خریداری می‌کنن و با اورکلاک کردن، کارایی اون رو به قطعات بهتر می‌رسونن. این کار باعث می‌شه که تا حد زیادی توی هزینه‌ها صرفه جویی بشه.

البته یک نکته خیلی مهم که باید قبل از اورکلاک کردن بدونین، اینه که اگه پردازنده و رم خودتون رو اورکلاک کنین ولی هاردتون از نوع HDD باشه، باعث می‌شه که سرعت سیستم شما چندان تغییری نکنه. به همین دلیل هم پیشنهاد می‌کنم که قبل از اورکلاک کردن از یک هارد SSD استفاده کنین.

این مطلب هم بهت کمک می‌کنه: اپلیکیشن‌های رایگان و پولی آنالیز و مدیریت اینستاگرام در سال ۲۰۲۱

معایب overclock

بعد از این‌که هر کسی متوجه می‌شه اورکلاک کردن سیستم‌ها چه مزایایی خوبی داره و می‌تونه سرعت سیستم رو تا حد زیادی افزایش بده، شاید هر کسی وسوسه بشه که این کار رو انجام بده. این‌درحالیه‌که باید بدونین اورکلاک کردن سیستم می‌تونه باعث بروز مشکلات زیادی هم بشه که شاید نتونین به‌راحتی اون رو جبران کنین. به نظر این مشکل اورکلاک چیه که اینقدر خطرناکه؟ اینجا مزایا و معایب اورکلاک رو می‌بینین که معایب مختلفی داره.

یکی از مهم‌ترین خطراتی که اورکلاک برای سیستم داره، اینه که ممکنه باعث بشه که طول عمر سخت‌افزار کاهش پیدا کنه که دلیل این موضوع هم دمای بالای قطعاته. وقتی دمای قطعه موقع اورکلاک کردن بیش از اندازه زیاد میشه، احتمال آسیب به اون هم بیشتر از قبل می‌شه و در نتیجه، طول عمرش کاهش پیدا می‌کنه.

واسه همین هم هست که موقع اورکلاک کردن باید یک سیستم خنک‌کننه مجزا وجود داشته باشه که بتونه دمای قطعات رو کاهش بده. شاید بعضی از افراد بگن که فن و هیت سینک خودشون می‌تونن سیستم رو خنک کنن. این‌درحالیه‌ که اصلاً نباید موقع اورکلاک کردن روی خنک‌کنندگی این پردازنده حساب کنین. استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده مایع یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از افزایش بیش از اندازه دمای قطعات و آسیب به اونا هست.

اگه تازه به مدت چند ماهه که سیستم لپ‌تاپ یا کامپیوتر نو خریدین، بهتره بدونین که اورکلاک کردن اون گارانتی رو از بین می‌بره. دلیل این موضوع هم اینه که اورکلاک یک تغییر معمولی و ساده نیست و باعث می‌شه کارهای کل دستگاه تغییر کنه.

مهم‌ترین موضوعی که برای بعضی از افراد موقع اورکلاک کردن پیش میاد، اینه که بعد از انجام این کار، نمایشگر سیستم سیاه می‌شه. اگه شما هم با این مشکل مواجه شدین، برای رفع اون باید سیستم خودتون رو به حالت قبل از اورکلاک برگردونین. برای انجام این کار، بعد از این‌که به تنظیمات بایوس رفتین، روی گزینه LOAD Default system configure  ضربه بزنین تا بدونین این بخش از اورکلاک چیه و چجوری می‌شه مشکلش رو رفع کرده.

اگه هم نمی‌تونین تنظیمات بایوس رو پیدا کنین، می‌تونین باتری اون رو بیرون بیارین و بعد از گذشت 10 ثانیه، مجدداً به جای قبلی برش گردونین. این کار باعث می‌شه که تنظیمات بایوس به حالت پیش‌فرض برگرده. باتری بایوس روی مادربرد قرار گرفته شده.

بد نیست این مطلب رو هم بخونی: بهترین برنامه های مدیریت پسورد تو گوشی های اندروید

overclock پردازنده (CPU)

یکی از رایج‌ترین قطعاتی که خیلی از مردم برای افزایش سرعت سیستم خودشون رو اورکلاک می‌کنه، پردازنده سیستمه. اگه شما پردازنده لپ‌تاپ یا کامپیوترتون رو اورکلاک کنین، می‌تونیم سرعت نسبت به صورت کارخانه خیلی زیادی افزایش بدین. با اورکلاک کردن پردازنده، می‌تونیم انتظار داشته باشیم که عملکرد و سرعت انتقال بین 15 تا 20 درصد افزایش پیدا می‌کنه.

برای این‌که مطمئن بشین اورکلاک کردن پردازنده شما کاملاً ایمن هست، باید هیچ‌گونه ولتاژی اضافه نکنین. همچنین استفاده از خنک‌کننده باعث می‌شه که بتونین بهتر از قبل گرما رو کنترل کنین و باعث می‌شه که از بروز مشکل برای پردازنده جلوگیری کنین.

اگه عملکرد و سرعت سیستم شما خوبه و مشکلی با اون ندارین، بهتره کار اورکلاک کردن رو هم انجام ندین. ولی اگه یک پردازنده قدیمی‌دارین که سرعت پایینی داره، اورکلاک می‌تونه تأثیر زیادی تو کارکردش داشته باشه. اگه بخواین یک پردازنده رو اورکلاک کنین، باید توجه داشته باشین که آیا پردازنده شما قابل اورکلاک هست یا نه. این موضوع بعد از این‌که فهمیدین اورکلاک چیه اهمیت داره.

بهترین روشی که برای اورکلاک کردن قطعات و پردازنده انجام می‌شه، اینکه فرکانس هسته رو افزایش می‌دن. اگه می‌خواین پردازنده اینتل رو اورکلاک کنین، به یک تراشه سری K نیاز دارین. این تراشه‌ها خیلی راحت به شما کمک می‌کنن که فرکانس هسته‌ها رو افزایش بدین. البته باید گفت که بعضی از تراشه‌ها نسبت به بقیه، موقع اورکلاک کردن عملکرد بهتری دارن.

یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌تونین موقع اجرا کردن پردازنده انجام بدین و بتونین به حداکثر عملکرد پردازنده و سیستم دسترسی داشته باشین، اینه که تا حد امکان قطعات رو خنک نگه دارین. همچنین بهتره قبل از این‌که شروع کنین، کامل مطمئن بشین که سیستم شما تهویه کافی داره.

شاید از این نوشته‌ هم خوشت بیاد: طریقه تشخیص اپل واچ اصل چیست؟

یکی از رایج‌ترین و آسون‌ترین روش‌هایی که برای اورکلاک کردن انجام می‌شه، اینه که همه هسته‌های پردازنده رو همزمان اورکلاک می‌کنن. البته باید بدونین که این کار باعث افزایش دمای زیادی می‌شه و باید حتماً از سیستم خنک‌کننده مایع برای کاهش دما استفاده کنین. نرم افزار برای اورکلاک به شما کمک می‌کنه که بتونین از داغ شدن بیش از اندازه قطعات جلوگیری کنین.

چندین سال پیش، پردازنده‌ها و سیستم‌ها سرعت چندان زیادی نداشتن، و با اورکلاک کردن به‌راحتی متوجه تغییر خیلی عالی عملکرد اون می‌شدیم. ولی امروزه به خاطر این‌که اکثر پردازنده‌های موجود تو بازار قدرت خیلی زیادی دارن، اورکلاک کردن باعث نمی‌شه که تغییر چندان محسوسی حس کنیم.

شاید بعضی مواقع که شما دارین از سیستم عامل ویندوز استفاده می‌کنین، با سرعت پایینی دستگاه مواجه می‌شین و فکر کنین که همه این سرعت پایین به خاطره پردازنده هست و به دنبال این باشین که از اورکلاک برای افزایش سرعت ازش استفاده کنین.

درحالی‌که اصلاً نمی‌شه این موضوع رو دائمی دونست؛ شاید بعضی مواقع سرعت پایین پردازنده به‌خاطر کند بودن‌هارد دیسکه. برای رفع این مشکل، بهتره قبل از اورکلاک کردن از دیسک حالت جامد SSD به‌جای HDD استفاده کنین.

به‌طورکلی، اگه می‌خواین سرعت پردازنده سیستم خودتون رو بالا ببرین، توجه داشته باشین که علاوه بر سیستم خنک‌کننده، باید بقیه قطعات سیستم هم برای اورکلاک کردن مناسب باشن. برای انجام این کار، هم پردازنده اصلی و کارت گرافیک و هم بقیه اجزای سیستم مثل پاور و مادربرد هم باید برای اورکلاک کردن کارایی خوبی داشته باشن.

اورکلاک کردن کارت گرافیک (GPU)

وقتی سرعت کلاک رو به‌صورت تدریجی افزایش می‌دن، به این کار می‌گن اورکلاک کردن کارت گرافیک که تأثیر زیادی روی افزایش عملکرد اون داره. اگه شما قصد اورکلاک کردن کارت گرافیک سیستم‌تون رو دارین باید از داغ نشدن اون مطمئن باشین تا از بروز مشکل پیشگیری کنین.

اگه اهل بازی‌های ویدیویی هستین، اورکلاک کردن کارت گرافیک می‌تونه تأثیر زیادی روی افزایش عملکرد بازی‌ها داشته باشه. این کار هم مثل اورکلاک کردن پردازنده، باعث تقریباً افزایش 15 تا 20 درصدی سرعت گرافیک سیستم می‌شه. درصورت اضافه نکردن ولتاژ بیشتر، می‌تونین مطمئن باشین که این کار کاملاً ایمنه. هر کارت گرافیکی که توی بازار وجود داره رو می‌شه اورکلاک کرد و هیچ محدودیتی از این منظر وجود نداره.

حرف آخر

اورکلاک کردن یکی از مهم‌ترین کارهاییه که خیلی از افراد با سیستم خودشون انجام می‌دن. برای این‌که بدونین اورکلاک چیه باید بگم که این کار باعث می‌شه که سرعت سیستم شما تا حد خیلی زیادی افزایش پیدا کنه. پس اگه شما هم اهل بازی‌های ویدیویی و استفاده سنگین از سیستم هستین، اورکلاک کردن کارت گرافیک و پردازنده می‌تونه کمک زیادی به شما کنه. البته توجه داشته باشین که باید تا حد امکان از داغ شدن سیستم جلوگیری کنین تا به قطعات کامپیوتر یا لپ‌تاپ آسیب وارد نشه.

سوالات متداول