سیستم‌عامل اندروید چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

این روزا کمتر کسی وجود داره که اسم سیستم عامل اندروید به گوشش نخورده باشه. قبلاً سیستم‌عامل‌های مختلفی روی گوشی‌های هوشمند نصب می‌شد، ولی چند سالیه که بیشتر گوشی‌های هوشمند، به همراه اندروید یا iOS عرضه می‌شن. سیستم‌عامل همون نرم‌افزاریه که امکان اجرای اپلیکیشن‌ها و استفاده اونا از منابع سخت‌افزاری گوشی موبایل رو فراهم می‌کنه. اندروید تونسته سهم بزرگی از بازار گوشی‌های هوشمند رو به خودش اختصاص بده.

اما این سیستم‌عامل رو چه کسی ساخته؟ چه شرکتی ازش پشتیبانی می‌کنه؟ چه سرویس‌هایی روی اون ارائه مي‌شه؟ چطوری شرکت‌های مختلف می‌تونن نسخه اختصاصی خودشون از اندروید رو بسازن؟  با ما همراه باشین تا جواب همه این سؤالا رو بگیرین.

سیستم‌عامل چیست؟

همونطور که تو مقدمه گفتیم، سیستم‌عامل همون چیزیه که امکان مدیریت منابع گوشی و استفاده از اونا رو فراهم می‌کنه. به زبون ساده‌تر، سیستم‌عامل یه نرم‌افزاره که بستری رو برای نصب و اجرا شدن بقیه نرم‌افزارا فراهم می‌کنه. مهم‌ترین وظایف سیستم‌عامل رو می‌شه تو موارد زیر خلاصه کرد:

• مدیریت منابع کامپیوتر (پردازنده، حافظه، هارد و…)
• برقرار کردن امکان تعامل با دستگاه و بهره‌برداری از امکانات سخت‌افزاری (یعنی در یک کلام، بتونیم از گوشی یا کامپیوترمون استفاده کنیم)
• فراهم کردن یه زیرساخت، برای نصب و اجرا شدن اپلیکیشن‌های مختلف

حالا که فهمیدیم سیستم‌عامل چیه، می‌ریم سراغ سیستم‌عامل اندروید.

این مقاله هم شاید به کارت بیاد: سیستم عامل هارمونی او اس هواوی

اندروید چیست؟

اندروید یه سیستم‌عامل موبایله، یعنی یه نرم‌افزاره که روی گوشی نصب می‌شه و امکان استفاده از منابع سخت‌افزاری گوشی رو براتون فراهم می‌کنه. این سیستم‌عامل، زیر نظر شرکت گوگل در حال توسعه‌اس و نه تنها پراستفاده‌ترین سیستم‌عمل موبایلی، بلکه پراستفاده‌ترین سیستم‌عامل توی دنیا محسوب می‌شه.

اندرویه یه سیستم‌عامل متن بازه و شرکت‌های بزرگی مثل سامسونگ و شیائومی، گوشی‌هاشونو با این سیستم‌عامل عرضه می‌کنن. در حال حاضر دو و نیم میلیارد کاربر، از سیستم ‌عامل اندروید روی گوشی‌ها یا تبلت‌شون استفاده می‌کنن. اجازه بدین تاریخچه مختصری از اندروید رو براتون شرح بدیم.

تاریخچه سیستم عامل اندروید

اندروید ابتدا قرار بود یه سیستم‌عامل برای دوربین‌های عکاسی دیجیتال باشه. قضیه برمی‌گرده به سال ۲۰۰۳ میلادی. توی اون سال، شخصی به نام اندی رابین (Andy Rubin) به همراه اعضای تیمش، تصمیم گرفتن تا با استفاده از کد سیستم‌عامل معروف لینوکس (Linux)، یه سیستم‌عامل برای دوربین‌ها بسازن.

در حین توسعه اندروید، رابین فهمید که گوشی‌های هوشمند آینده جالبی دارن، پس اندروید رو طوری تغییر داد که بشه اونو روی گوشی‌های هوشمند هم نصب کرد. توی اوایل کار، اندروید برای سرمایه‌گذارا خیلی جذاب نبود. اون موقع، بازار تو دستای سیستم‌عامل‌های معروفی مثل ویندوزفون و سیمبیان بود.

اما در نهایت، نظر گوگل به پروژه اون‌ها جلب شد و این کمپانی در سال ۲۰۰۵، اندروید رو با قیمت ۵۰ میلیون دلار خرید. روند توسعه اندروید، زیر نظر گوگل ادامه پیدا کرد، تا اینکه در سال ۲۰۰۷، آیفون به بازار عرضه شد و گوشی‌های هوشمند رو دچار یه تحول اساسی کرد. توسعه‌دهندگان اندروید به فکر بهینه‌سازی سیستم‌عامل‌شون برای کار کردن روی دستگاه‌های لمسی افتادن تا توی رقابت با اپل، عقب نیفتن.

بالأخره اولین گوشی لمسی و هوشمند اندرویدی، با همکاری کمپانی اچ‌تی‌سی (HTC) به نام HTC Dream به بازار عرضه شد. از اون موقع تا الان، میلیون‌ها گوشی اندروید ساخته و به بازار عرضه شده و همین الان که داریم این مطلبو می‌نویسیم، اندروید، حدود ۷۰ درصد از بازار سیستم‌عامل‌های موبایل رو در اختیار داره. حالا که صحبت از گوشی اندروید شد، اجازه بدین یه توضیحی درموردش بدیم.

این مقاله هم شاید برات جذاب باشه: قابلیت Nearby Share در اندروید

گوشی اندروید چیست؟

به هر گوشی هوشمندی که سیستم عامل اندروید روش نصب باشه، گوشی اندروید می‌گن. گوشی‌های اندروید در ابعاد مختلف و توسط کمپانی‌های مخلتف ساخته می‌شن. هر کدوم از این این‌ها بسته به قیمت گوشی، قابلیت‌های خاصی دارن. اندروید، امکان نصب انواع اپلیکیشن و برآورده کردن انواع نیازهای کاربران رو فراهم کرده. در واقع کمتر کاریه که به کمک یه گوشی اندروید قابل انجام نباشه.

شما می‌تونین با نصب اپلیکیشن‌های مختلف، کارهایی مثل سفارش غذا، جابه‌جایی پول، تماشای فیلم، اسکن مدارک و خیلی از کارهای دیگه رو به کمک گوشی اندروید انجام بدین. اما شاید براتون سؤال شده باشه که اندروید، فقط برای گوشی‌ها در دسترسه؟

آیا سیستم عامل اندروید رو فقط می‌شه رو گوشی‌ها نصب کرد؟

خیر! شاید براتون جالب باشه که ورژن‌های مختلفی از اندروید، برای نصب و اجرا روی دستگاه‌های مختلف عرضه شده. اندروید رو می‌شه روی تبلت‌، تلویزیون، ساعت هوشمند و حتی اتومبیل‌ها نصب کرد.

همچنین روی دستگاه‌های کروم‌بوک (Chromebook) هم می‌شه اپلیکیشن‌های اندرویدی رو نصب و اجرا کرد. قراره پشتیبانی از اجرای اپلیکیشن‌های اندرویدی، به ویندوز ۱۱ هم اضافه بشه. علاوه بر این، همیشه امکان اجرای اندروید روی ویندوز با استفاده از شبیه‌ساز اندروید وجود داره.

این مطلب هم بهت کمک می‌کنه: بهترین لانچر های اندروید

چه شرکتی اندروید رو پشتیبانی می‌کنه؟

نسخه اصلی اندروید توسط شرکت گوگل پشتیبانی می‌شه و این شرکت، وظیفه توسعه، بروزرسانی و اضافه کردن قابلیت‌های جدید به اندروید رو به عهده داره. همچنین گوگل، همیشه مراقبه که توسعه اندروید، طبق اصول توسعه یک برنامه متن باز (Open Source) جلو بره.

سازندگان مختلف گوشی، یعنی شرکت‌هایی مثل سامسونگ و شیائومی، نسخه اصلی اندروید رو می‌گیرن و تغییرات مدنظر خودشونو روی اون اعمال می‌کنن. برای همینه که مثلاً‌ اندروید نصب شده روی گوشی‌های سامسونگ، با اندروید نصب شده روی گوشی شیائومی یا وان‌پلاس‌، از نظر ظاهری متفاوته.

در واقع، عملکرد و تکنولوژی‌های موجود در سیستم‌عامل این گوشی‌ها یکسانه، ولی ظاهر، رابط کاربری و تجربه کار با سیستم عامل اندروید نصب شده روی گوشی‌های کمپانی‌های مختلف، متفاوته.

سرویس گوگل پلی اندروید چیست؟

یکی از مهم‌ترین سرویس‌هایی که شرکت گوگل روی اندروید ارائه داد، سرویس گوگل پلی (Google Play)  نام داره. این سرویس با اسم‌های دیگه‌ای هم شناخته می‌شه، از جمله گوگل پلی استور (Google Play Store) یا پلی استور (Play Store). پلی استور، یه فروشگاه آنلاینه که کاربرای اندروید می‌تونن تو اون‌جا محتوای دیجیتال مثل موسیقی، فیلم یا کتاب رو بخرن.

اما از این سرویس بیشتر برای دانلود و نصب اپلیکیشن‌ها و بازی‌های مختلف استفاده می‌شه. گوگل پلی، به صورت پیش‌فرض روی گوشی‌های اندرویدی وجود داره و بسیاری از کاربران، نیازشون به دریافت بازی و اپلیکیشن‌های مختلف رو از طریق این سرویس برطرف می‌کنن. البته اندروید، تو یه جاهایی از دنیا مثل چین، بدون این سرویس عرضه می‌شه.

اگه خواستی بیشتر در مورد این مقاله بدونی: Developer Option در گوشی اندروید

تو کشورایی مثل چین، دسترسی به سرویس‌های گوگل وجود نداره و به جاش کاربرا از سرویس‌های بومی همون کشور استفاده می‌کنن. یا مثلاً آمازون، از یه نسخه سفارشی اندروید به نام Amazon OS روی تبلت‌هاش استفاده کرد که توش خبری از سرویس‌های گوگل نیست.

هواوی هم بعد از تحریم شدنش توسط آمریکا، سیستم‌عامل خودشو به نام هارمونی او‌اس (Harmony OS) عرضه کرده که توش به جای سرویس‌های گوگل، از سرویس‌های اختصاصی خودش استفاده کرده. اما همه این‌ها باعث نشده که سهم سرویس‌های گوگل از بازار گوشی‌های اندروید کم بشه. در واقع، سرویس گوگل پلی، میلیاردها دلار درآمد رو برای شرکت گوگل به همراه داشته.

توسعه‌دهندگان برنامه‌های سیستم عامل اندروید برای انتشار برنامه‌هاشون توی گوگل پلی باید به گوگل پول پرداخت کنن و گوگل درآمد قابل‌توجهی رو از این راه به دست میاره. همچنین بخشی از پولی که مشتریا برای استفاده از نسخه‌های پیشرفته اپلیکیشن‌ها پرداخت می‌کنن، به گوگل می‌رسه. بنابراین گوگل درآمد قابل‌توجهی هم از فروش برنامه‌های پولی توی سرویس گوگل پلی به دست میاره.

بروزرسانی گوشی اندروید به چه صورتی انجام می‌شه؟

شاید براتون سوال شده باشه که بروزرسانی اندروید روی گوشی‌های مختلف به چه صورتی انجام می‌شه؟ گفتیم که گوگل، نسخه اصلی و خام اندروید رو منتشر می‌کنه و کمپانی‌های مختلف، بعد از اعمال تغییرات مدنظرشون، اونو روی گوشی‌ها نصب می‌کنن. بروزرسانی اندروید، چند مرحله مختلف داره.

مثلاً وقتی گوشی سامسونگ شما، از اندروید ۱۰ به اندروید ۱۱ ارتقا پیدا می‌کنه، در واقع چند مرحله مختلف پشت سر گذشته شده تا تا این ارتقا انجام بشه. اولاً که گوگل، باید نسخه جدید اندروید یعنی نسخه ۱۱ رو عرضه کنه. بعدش کمپانی سازنده یعنی سامسونگ، باید رابط کاربری مدنظرش رو روی اندروید جدید پیاده کنه و از عملکرد صحیح اون، مطمئن بشه.

این مقاله هم حتما به دردت می‌خوره: بهترین روش برای مخفی کردن برنامه‌ها در اندروید

حتی ممکنه بروزرسانی تلفن اندرویدی شما، به تأیید اپراتور شما هم نیاز داشته باشه. پس همونطور که متوجه شدین، بسته به سازنده گوشی و مدل اون، بروزرسانی گوشی اندرویدی ممکنه مراحل مختلفی داشته باشه. ولی بروزرسانی گوشی‌های اپل خیلی آسون‌تر و سریع‌تر انجام می‌شه. برای همین شما می‌بینین که گوشی‌های آیفون، به راحتی جدیدترین نسخه‌های iOS رو دریافت می‌کنن.

نسخه‌های مختلف سیستم عامل اندروید

تا امروز که داریم این مطلبو می‌نویسیم، ۱۳ نسخه از این سیستم عامل موبایلی، عرضه شدن. نسخه‌های مختلف اندروید که تا به امروز منتشر شدن رو می‌تونین تو لیست زیر ببینین:

• 2009 — Cupcake (v. 1.5)
• 2009 — Donut (v. 1.6)
• 2009 — Eclair (vs. 2.0, 2.0.1, and 2.1)
• 2010 — Froyo (vs. 2.2 through 2.2.3)
• 2010 — Gingerbread (vs. 2.3 through 2.3.7)
• 2011 — Honeycomb (vs. 3.0 through 3.2.6)
• 2011 — Ice Cream Sandwich (vs. 4.0 through 4.0.4)
• 2012 — Jelly Bean (vs. 4.1 through 4.3.1)
• 2013 — KitKat (vs. 4.4 through 4.4W.2)
• 2014 — Lollipop (vs. 5.0 through 5.1.1)
• 2015 — Marshmallow (vs. 6.0 through 6.0.1)
• 2016 — Nougat (vs. 7.0 through 7.1.2)
• 2017 — Oreo (vs. 8.0 and 8.1)
• 2018 — Pie (v. 9.0)
• 2019 — Android 10
• 2020 — Android 11
• ۲۰۲۱ – Android 12
• ۲۰۲۲ – Android 13

نسخه‌های اندروید، با هر به‌روزرسانی بهتر و بهتر شدن و ویژگی‌های کاربردی و جذابی به اون‌ها اضافه شده. با گسترش استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (Machine Learning) توی این سیستم‌عامل، می‌تونیم آینده روشنی رو برای اندروید متصور باشیم.

دستیار صوتی گوگل که توی اندروید وجود داره، بسیار هوشمنده و کاربرا می‌تونن نیازهای خودشونو از طریق تعامل صوتی با این دستیار، برآورده کنن. انتظار می‌ره قابلیت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی بیشتری به نسخه‌های آینده این سیستم‌عامل اضافه بشه تا هر کاربر بتونه یه تجربه شخصی و منحصربفرد از به‌کارگیری اندروید رو داشته باشه.

به این مطلب هم سر بزن: تفاوت اندروید و ios

حرف آخر

تو این مطلب فهمیدیم که سیستم عامل اندروید چیست و چه کاربردها و ویژگی‌هایی داره. اگه به دنیای سیستم‌عامل و نرم‌افزار علاقه دارین، یه سری به مجله ایسل بزنین. تو این سایت، تعداد زیادی مقاله درباره دنیای اپلیکیشن‌ها و گوشی‌های هوشمند نوشته شده. اگه دوست داشتین، همین الان می‌تونین به مجله ایسل مراجعه کنین و مقالات جذابشو بخونین.

سوالات متداول